Να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας και να δεσμευθούμε εκ νέου

Από: news.kathimerini.gr

Του Νικου Ασκουνη - Ashford*

Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, πιεζόμενη από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες, οι οποίοι δημιουργούν μια ιστορική ευκαιρία για την αναγέννηση της χώρας, η οποία διαθέτει δύο μοναδικά πλεονεκτήματα,

(α) έξυπνο πληθυσμό, ο οποίος από πολιτισμική παράδοση αναγνωρίζει την αξία της εκπαίδευσης και της ακαδημαϊκής επίδοσης και (β) το μοναδικό της φυσικό περιβάλλον.

Ο Dani Rodrik, οικονομολόγος της ανάπτυξης από το πανεπιστήμιο του Harvard, υποστηρίζει ότι η πρόοδος μιας χώρας απαιτεί μια διαδικασία «να ανακαλύπτουμε τον εαυτό μας», η οποία ωθεί τις επενδύσεις στους τομείς που την καθιστούν μοναδική. Ποτέ αυτό δεν ήταν περισσότερο αλήθεια από την περίπτωση της σημερινής Ελλάδας.

Η σπουδαιότερη αλλά λιγότερο αξιοποιηθείσα προίκα της Ελλάδας είναι η δυνατότητά της να αναπτύξει και να διευρύνει ένα πανεπιστημιακό σύστημα σπουδών, το οποίο όχι μόνο θα κάλυπτε τη μεγάλη ζήτηση στην Ελλάδα για πανεπιστημιακή εκπαίδευση, αλλά επίσης θα δημιουργούσε μια επιπλέον ισχυρή πηγή εσόδων, καθώς και κύρος που θα προέκυπτε από την προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών στα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Για δεκαετίες η Ελλάδα έχει δαπανήσει σημαντικό μέρος από τις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητές της για να σπουδάσει στο εξωτερικό ένα πολύ μεγάλο αριθμό φοιτητών. Πολλοί παραμένουν στο εξωτερικό, ενώ αυτοί που επιστρέφουν στην Ελλάδα αδυνατούν να απασχοληθούν σε θέσεις αντίστοιχες με τα προσόντα τους ή τις νεοαποκτηθείσες ικανότητές τους. Αλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ολλανδία και οι Σκανδιναβικές χώρες, προσελκύουν ξένους φοιτητές και ακαδημαϊκούς διδάσκοντας στην αγγλική, στην κοινή πλέον γλώσσα της Ευρώπης.

Στην Ελλάδα, με τη διεύρυνση και διεθνοποίηση του πανεπιστημιακού συστήματος, την προσφορά εκπαίδευσης στην αγγλική γλώσσα, την αξιοποίηση και επέκταση της υφιστάμενης πανεπιστημιακής υποδομής, καθώς και με την απασχόληση της πληθώρας του υπάρχοντος υποαπασχολούμενου επιστημονικού δυναμικού που έχει σπουδάσει στο εξωτερικό, η ανώτατη εκπαίδευση θα μπορούσε να μετατραπεί σε έναν πολύ κερδοφόρο τομέα, όπως είναι στην Καλιφόρνια, στη Φλόριδα, στην Ολλανδία, στην Αυστραλία και στη Βρετανία. Αντί να εξάγονται κεφάλαια και επιστημονικά ταλέντα, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα μπορούσαν να επανατοποθετήσουν την Ελλάδα στον χάρτη, προσελκύοντας ανθρώπινους και υλικούς πόρους και μαζί κεφάλαια για έρευνα και ανάπτυξη και τελικά ξένες επενδύσεις σε βιομηχανίες που συνυπάρχουν με ανθηρές πηγές γνώσης.

Για την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος της Ελλάδας τα επιχειρήματα περιττεύουν. Η επανεπιβεβαίωση της δέσμευσης για τη διατήρηση και βελτίωση αυτού του φυσικού κεφαλαίου μπορεί να επιφέρει άμεσα οφέλη. Ο τουρισμός, εάν τοποθετηθεί κατάλληλα, μπορεί να βελτιώσει την οικονομική θέση της χώρας και το κύρος της. Ο σεβασμός του περιβάλλοντος είναι θέμα αυτοσεβασμού του καθενός. Αν μοιραστούμε αυτήν την προίκα μας με άλλους θα έχουμε τεράστια πολιτικά και οικονομικά οφέλη.

Συνοψίζοντας, η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει μόνο μια ιστορική οικονομική πρόκληση. Ταυτόχρονα έχει και μια μοναδική ευκαιρία, η οποία θα μπορούσε να σώσει το έθνος εάν διατηρήσουμε, θρέψουμε και αναπτύξουμε τα πνευματικά και φυσικά πλεονεκτήματά της. Προοπτική, η οποία επίσης θα ανακτήσει την πληγείσα υπερηφάνεια του ελληνικού λαού.

* Καθηγητής Τεχνολογίας και Πολιτικής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) nashford@mit.edu